پونه

از نظر تركيبات شيميايى در گياه وجود اسانس روغنى فرار يا روغن مانتول گزارش شده است. به علاوه در اعضاى اين گياه مقدارى تانن مواد رزينى و قند نيز وجود دارد. ماليدن دم كرده آن براى رفع خارش و رفع گازهاى رحم و رفع سستى و عفونت رحم مفيد است. ماليدن سوخته گياه براى تقويت لثه هاى دندان نافع است. پونه بادشكن، ضدنفخ، خلط آور و مفيد براى سياه سرفه، آسم است و سرفه را آرام و خروج خلط را تسهيل مى كند و اثر محرك بر روى ترشح معده دارد و در استعمال خارجى براى رفع لكه هاى جلدى مفيد بوده و بخور دادن مقدارى پونه براى درمان سينوزيت مفيد است، ضمناً بهتر است پونه با مقدارى كتيرا خورده شود. مقدار خوراك پونه تا هشت گرم بوده و ساير انواع دارويى اين گياه مانند نعناع تهيه و خورده مى شود.اين گياه دارويى از نظر طبيعت طبق نظر حكماى سنتى، گرم و خشك و همچنين براى جلوگيرى از سكسكه و آشفتگى و دل به هم خوردگى و ازدياد عرق مفيد و قاعده آور بوده و به عنوان ضدسم جانوران گزنده سمى بسيار نافع است و معمولاً از شاخه هاى گلدار و برگ آن به صورت دم كرده استفاده مى شود. گیاهی است علفی یکساله شبیه نعناع ولی کوچکتر دارای ساقه راست کوتاه و خزنده به رنگ قرمز مایل به قهوهای و گل های ریز صورتی سفید و برگ های نرم خاکستری که ارتفاع آن به 10 تا 30 سانتی متر می رسد .پونه از جمله سبزی های خوردنی است که طعمی خوش مزه و مطبوع و طبیعتی گرم وخشک دارد بطور وحشی در صحرا و در کنار رودخانه ها حتی داخل آب می روید پونه به اسامی مختلفی نامیده می شودمعروفترین آن ودینه و پودنه وقودنج می باشد. انواع دیگرآن موسوم به خالواش است که در شمال و نواحی گیلان می روید نوعی دیگر پونه کوهی است که ظاهرا مشخصات پونه را دارند ولی با خواص شیمیایی متفاوت و هر سه نوع آن به صورت تازه و خشک کرده در غذا مصرف می شوند.پونه مسکن اعصاب ضد تشنج و هیستری می باشد. پونه کوهی گیاهی است خوشبو شبیه مشخصات نعناع و پونه و خالواش که بطور خودرو و در جاهای خشک و زمین های شن زار و دامنه کوهها می روید.در این گیاه مواد چربی و قند تانن و فنول وجود دارد عطر مطبوع ان به علت وجود اسانسی به نام سیمن می باشد که از اویشن و اکالیپتوس و زیره هم به دست می آید 10 تا 20 گرم ساقه های خشک پونه کوهی را در یک لیترآب دم کنید .آب صاف آن را یک استکان قبل از غذا میل نمایید ازآب دم کرده آن)کمی گرم باشد( در ایام ناراحتی های عصبی با این آب شستشو نمایید و این عمل را تا بهبودی کامل ادامه دهید .نام علمي پونه از واژه لاتين » پولكس« به معناي شپش مشتق شده است. روميان قديم، از پونه براي دفع شپش استفاده ميكرده اند و براي اين كار يا آنها را در اتاق آلوده ميسوزانيده اند و يا روي رختخواب مي پاشيدند. ماليدن برگهاي تازه ي پونه بر روي پوست، حشرات را دفع كرده و حيوانات دست آموز خانگي را از آلوده شدن به شپش حفظ مي كند. براي دفع كنه و حشرات، ميتوان در محل آغل حيوانات پونه پاشيد و يا اينكه با يك جوشانده ي پونه حيوانات را شستشو داد. در گذشته هاي دور، براي دوره ماهانه عقب افتاده و تنظيم آن از پونه استفاده مي شده است. در نوشته هاي كلپپر در قرن هفدهم آمده است: '' جوشانده ي گياه پونه را بنوشيد تا پريود عقب افتاده مرتب شود'' بايد توجه داشت كه حتي مقدار كم روغن پونه سبب از كارافتادگي كليه، تشنج و اغما مي شود و فرد مبتلا هيچگاه به حال نخست باز نمي گردد، از اينروبايد از مصرف خودسرانه آن اجتناب كرد برگهاي پونه خطر كمتري دارند و گياه پزشكان، نعناي صحرايي را به جاي آن تجويز مي كنند. سرخپوستان آمريكايي، چاي پونه را براي درمان دردهاي ناشي از گرفتگي عضلات و همچنين مداواي سرماخوردگي مينوشيدند. در انگلستان نيز چاي پونه يك شيوه ي درماني سنتي خانگي براي سرماخوردگي و زكام بوده است. پونه تعريق را در بدن تحريك مي كند و به همين سبب يك درمان موثر براي سرماخوردگي است در آشپزي، از پونه براي عطر و مزه دادن به فرني و همچنين تهيه سس استفاده ميشده است، ولي امروزه به علت طعم تند، از پونه استفاده غذايي نميشود. پونه ماهيچه هاي رحم را منقبض مي كند، بنابراين در دوران حاملگي بايد از خوردن آن اجتناب كرد. زيستگاه طبيعي گياه بومي اروپا و غرب آسياست. در خاكهاي حاصلخيز و خمرطوب و خاكهاي شن دار و اغلب در گودالهاي، كنار نهرها، حوضچه ها و استخرها مي رويد مشخصات ظاهري: پونه معطر متعلق به خانواده ي نعناع و به شكل بوته هاي كوتاهي در روي زمين مي رويد و ساقه مستقيم آن تا 30 سانتيمتر هم رشد مي كند. ساقه ي شاخه دار و چهار بر آن داراي برگهاي تخم مرغي شكل است كه با كرك كم پشتي پوشيده شده اند و به رنگ سبز مايل به خاكستري هستند. لبه هاي برگها دندانه دار و يا به شكل حلوزونهاي دو كپه اي مي باشند. پونه بوي تندي شبيه نعناع از خود متصاعد مي سازد. در اواخر تابستان، گلهاي دو لبه اي آبي رنگ مايل به بنفش در محور برگها شكوفه مي كنند و تشكيل حفه هاي گل فشرده اي را مي